سؤال:
آیا در قرآن و روایات، شواهدى بر کروى بودن زمین داریم؟
پاسخ:
یکى از اسرار هستى که در قرآن به آن اشاره شده موضوع کروى بودن زمین است و این حقیقت از آیات زیر استفاده مى شود.
1- «وَاَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِینَ کَانُوا یُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الاَرْضِ وَمَغارِبَها; و مشرق ها و مغرب هاى پر برکت زمین را به آن قومِ به ضعف کشانده شده (زیر زنجیر ظلم و ستم)، واگذار کردیم!».(1)
2- «رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالاَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا وَ رَبُّ الْمَشَارِقِ; پروردگار آسمانها و زمین آنچه میان آنهاست، و پروردگار مشرق ها!».(2)
3- «فَلا اُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغارِبِ اِنَّا لَقَادِرُونَ; سوگند به پروردگار مشرق ها و مغرب ها که ما قادریم».(3)
توضیح این که: این آیات همان طور که در بحث گذشته اشاره شد همگى حاکى از تعدّد مشرق ها و مغرب ها و نقطه طلوع و غروب آفتاب است که لازمه آن کروى بودن زمین مى باشد; زیرا بطور مسلّم اگر زمین مسطّح و هموار باشد، براى جهان جز یک مشرق و یک مغرب نخواهد بود و تنها در صورتى کروى بودن زمین، به نسبت انحناى آن، هر نقطه اى داراى مشرق و مغرب جداگانه اى خواهد بود و طلوع خورشید بر جزئى از اجزاى آن، ملازم با غروب آن از جزء دیگر است و بنابراین، تعدّد مشرق و مغرب دلالت روشنى بر کروى بودن زمین دارد.
روایات و کروى بودن زمین
از روایاتى که از پیشوایان معصوم ما وارد شده است، بخوبى مى توان کروى بودن زمین را استفاده کرد; از آن جمله روایتى است که از امام صادق(علیه السلام) به مضمون زیر نقل شده است:
امام صادق(علیه السلام) فرمود: «در مسافرتى، مردى با من همسفر گردید. او مقیّد بود که نماز مغرب را در تاریکى شب و نماز صبح را در تاریکى کامل (آخر شب) بخواند، امّا من برخلاف او بودم; هر موقع آفتاب غروب مى کرد نماز مغرب را مى خواندم و هر موقع فجر طلوع مى نمود، نماز صبح را به جا مى آورم. آن شخص از من خواست که من نیز مانند او رفتار کنم و عمل خود را چنین توجیه مى کرد: آفتاب پیش از آن که به سرزمین ما طلوع کند، بر دیگران طلوع مى نماید و هنگامى که از سرزمین ما ناپدید مى شود هنوز بر گروهى دیگر طالع و نور افشان است.
امام صادق(علیه السلام) مى فرماید من به او گفتم: وظیفه ما این است که هر موقع آفتاب از افق ما ناپدید شد، نماز مغرب را بخوانیم و نباید در انتظار غروب خورشید از نقاط دیگر باشیم و هر موقع فجر طلوع کرد، بر ماست که نماز صبح را بخوانیم اگر چه خورشید در همان موقع بر نقاط دیگر طالع باشد، چنان که بر مردم همان نقاط لازم است نمازهاى خود را موقع طلوع فجر و غروب آفتاب در افق خود انجام دهند.»(4)
این حقیقت را امام(علیه السلام) در حدیث دیگر چنین فرموده است: «إنّمَا عَلَیْکَ مَشْرِقُکَ وَ مَغْرِبُک; تو باید که مشرق و مغرب منطقه خود را ملاک عمل قرار دهى!» و اینها همه به خاطر کرویّت زمین مى باشد.
1. سوره اعراف، آیه 137.
2. سوره صافات، آیه 5.
3. سوره معارج، آیه 40.
4. وسایل الشیعه، ج 1، ص 237.
یکی دیگر از تالیفات آیت الله مکارم با نام "وهابیت بر سر دو راهی" در دسترس کاربران اینترنتی قرار گرفت.
در مقدمه این کتاب چنین آمده است:
"
امروز وهّابیون به دو شاخه تقسیم شده اند:
1ـ سلفى هاى متعصّب و تندرو که همه مسلمین جهان، جز خود را تکفیر کرده و مشرک مى شمارند و خون و اموال آنان را مباح مى دانند; جمود در اندیشه و خشونت در سخن و عمل از بارزترین ویژگى هاى آنهاست. از بحث هاى منطقى و عقلى گریزانند، در افغانستان، عراق، پاکستان و حتّى در زادگاه خود (عربستان) آن قدر خشونت آفریدند که تمام دنیا از آن ها بیزار شدند و ترسیم بسیار زشتى از اسلام در جهان ارائه کردند که براى زدودن آثار آن باید سال ها تلاش کرد.
آن ها به پایان عمر خود نزدیک شده اند، و به زودى صحنه ها را ترک مى گویند.
2ـ وهّابى هاى معتدل و روشنفکر که اهل منطق و گفتمان و «حوار» هستند، به افکار سایر اندیشمندان احترام مى گذارند و با دیگر مسلمانان به گفتگوى دوستانه مى نشینند.
نه فرمان قتل کسى را صادر مى کنند، نه مسلمانى را مشرک و کافر مى شمرند، و نه حکم به اباحه اموال و اَعراض مى دهند و روز به روز طرفداران بیش ترى پیدا مى کنند.
واین طلیعه مبارکى است براى جهان اسلام که آثارش در کتابهایى که اخیراً در حجاز منتشر شده و در جراید و مناظره هاى تلویزیونى آنجا مشاهده مى شود.
شرح مستند این مطالب را در کتابى که در دست دارید مطالعه مى فرمایید.
"
علاقه مندان می توانند متن کتاب مذکور را در قسمت تالیفات مطالعه کنند. / تألـیـفـات معظم له