توبه «نصوح» یعنى چه؟

 

سؤال:

در بین مردم راجع به آیه شریفه «یَا اَیُّهَا الَّذَینَ آمَنُوا تُوبُوا اِلَى اللَّهِ تَوْبةً نَصُوحاً»(1) گفتگوهایى است، معناى این آیه را با صراحت بیان کنید.

پاسخ:

«نصح» در لغت به معناى خالص بودن است; بنابراین «توبه نصوح» عبارت است از توبه خالص از گناه و لازمه چنین توبه خالصى این است که دیگر بازگشت به آن گناه نکند. روایات متعدّدى که از ائمّه(علیهم السلام) وارد شده نیز همین حقیقت را تأیید مى کند. از جمله در حدیثى که از امام صادق(علیه السلام) سؤال شد: منظور از «تُوبُوا اِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً» چیست؟ امام(علیه السلام) فرمود: «یتوب العبد ثم لایعود فیه; منظور این است که بنده از گناه خود توبه کند و به سوى آن گناه باز نگردد».(2)

در حدیث دیگرى از امام هادى(علیه السلام) نقل شده که در پاسخ این سؤال فرمودند: «ان یکون الباطن کالظاهر; توبه نصوح آن است که باطن انسان در توبه کردن همانند ظاهر او باشد».(3)

احادیث متعدّد دیگرى نیز به این مضمون وارد شده و همه آنها این حقیقت را تأیید مى کند که مراد از توبه نصوح همان توبه خالص است که بازگشتى در آن نباشد و ظاهر و باطن انسان در آن یکى باشد.