منظور از آفرینش آسمان و زمین در شش روز چیست؟

 

سؤال:

خداوند در قرآن مى فرماید: «اِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِى خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَ الاَرْضَ فِى سِتَّةِ اَیّام(1)» آیا مقصود از شش روز؟ در آن وقت روز و شبى نبود، بعلاوه، چرا در یک لحظه همه آنها را نیافریده است؟

پاسخ:

سؤال فوق مشتمل بر دو قسمت است: قسمت اوّل این که مقصود از شش روز چیست، در صورتى که در آغاز آفرینش شب و روزى در کار نبود؟

پاسخ این قسمت این است که اصولا لفظ «یوم» که مرادف آن در زبان فارسى کلمه «روز» است، در هر مقامى روى مناسبتى معناى مخصوصى به خود مى گیرد. معمولا این لفظ در همان معناى روز که ضدّ شب است به کار مى رود و در قرآن نیز در این معنا زیاد به کار رفته است; ولى گاهى همین لفظ به معناى «دوران» استعمال مى شود، بطورى که اگر چیزى دوران هاى مختلفى داشته باشد، به هر دورانى «یوم» (روز) اطلاق مى گردد.

مثلا پیر مردى مى گوید: «روزى کودک بودم، روزى هم جوان بودم، امروز دیگر پیر شده ام» چون این دوران ها مانند حلقه هاى زنجیر یکى به دیگرى مانند سه روز معمولى وصل است، از این نظر این سه دوران مختلف زندگى را به لفظ «روز» تعبیر مى کند.

امام(علیه السلام) مى فرماید: «الدَّهْرُ یَوْمان; یَوْم لَکَ وَ یَوْم عَلَیْک; روزگار دو روز بیش نیست، روزى به نفع تو مى گردد و روزى هم بر زیان توست» یعنى انسان در طول زندگى خود دو دوران مختلف دارد، روزى در اوج قدرت است و روزى گرفتار مشکلات و یا به قول «کلیم» کاشانى:

بد نامى حیات دو روزى نبود بیش *** آن هم کلیم با تو بگویم چسان گذشت

یک روز صرف بستن دل شد به این و آن *** روز دگر به کندن دل زین و آن گذشت!

مسلماً منظور «کلیم» از روز نیز، دوران بوده است.

روى این بیان، مقصود از شش روز که زمین و آسمان در آن آفریده شده است، شش دوران است که بر زمین و آسمانها گذشته تا به صورت فعلى در آمده است; یعنى، این وضع فعلى در زمین و اجرام آسمانى نتیجه یک سلسله تحوّلات پى در پى است که در آنها پدید آمده و در نتیجه پس از طىّ این مراحل، به صورت فعلى در آمده اند، حال ممکن است مدّت یک دوران، ده میلیون سال یا ده میلیارد سال بوده باشد.

قسمت دوّم این است که چرا تمام آنها را در یک لحظه خلق نکرده و بطور تدریج، خلقت آنها صورت پذیرفت؟

پاسخ این سؤال این است: جهانى که ما در آن زندگى مى کنیم، جهان مادّه است و تکامل تدریجى از آثار لاینفکّ موجود مادّى به شمار مى رود و امور مادّى بالطّبع در طىّ زمان از صورتى به صورتى در آمده و مراحلى را طى مى نماید و در نتیجه یک پدیده کامل مى شود و زمین آسمانها نیز از این قانون مستثنا نیستند.

شما هرکدام از پدیده هاى مادّى را در نظر بگیرید ملاحظه خواهید کرد که تمام آنها تدریجاً از نردبان تکامل بالا مى روند. گیاهان و درختان پس از گذشت زمانى مثلا به صورت یک بوته گل، یا یک درخت برومند در مى آیند; معادن و منابع تحت الارضى، با مرور زمان پس از فعل و انفعالات زیادى متحوّل به یک مادّه معدنى مى شود، حیوان و انسان تا دوران جنینى را در رحم در مدّت مخصوصى به پایان نرساند، نمى تواند در جهان وسیعترى زندگى کند و این قانون در همه جا و همه چیز جهان مادّه حکومت مى کند.

1. سوره یونس، آیه 3; (پروردگار شما، خداوندى است که آسمانها و زمین را در شش روز [شش دوران] آفرید).

دیدار آیت الله مکارم با رهبر اهل تسنن کشور ساحل عاج

 

آیت الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار رهبر اهل تسنن کشور ساحل عاج و هیئت همراه با ابشان فرمودند: آینده از آن مسلمانان است و هر کسی که دارای وجدان باشد با مشاهده و مقایسه قرآن با تورات و انجیل در می یابد که امروز روز قرآن است و عصر تورات و انجیل به سر آمده است.

معظم له با تأکید بر لزوم اتحاد و همبستگی امت اسلامی، خواستار تلاش گسترده مسلمانان برای دستیابی به جایگاه شایسته خود در تمام عرصه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در ساحل عاج شدند.

ایشان با بیان این که مسلمانان نیازمند ارتباط و تعامل فکری و علمی گسترده با دنیا هستند، تبادل طلاب و دانش آموختگان علوم دینی در دو کشور را خواستار شده و افزودند: وجود طلاب علوم دینی در همه جا دارای برکات فراوان است و سبب بیداری اسلامی و حیات دین در جوامع می گردد.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی با تأکید بر جایگاه زبان فارسی و نقش ایرانیان در حفظ و نشر مبانی دینی، کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی را نماد تلاش ایرانیان در این راستا ارزیابی نموده و اظهار داشتند: این کتابخانه حاوی گنجینه ارزشمند کتب خطی است که در هیچ جای دنیا یافت نمی شود.

در ادامه این دیدار حاج ابوبکر فوفانا، رهبر مسلمانان ساحل عاج نیز با ارائه گزارشی از وضعیت مسلمانان در قاره آفریقا نسبت به معارف اسلامی و مبانی دینی خبر داد و گفت: اسلام در کشور آفریقایی ساحل عاج به سرعت در حال پیشرفت است و مساجد و مراکز علمی اسلامی بسیاری در این کشور تأسیس شده است.

وی با اشاره به نقش دانش آموختگان مرکز جهانی علوم اسلامی حوزه علمیه قم در نشر اسلام و آشنایی جوامع مختلف با معارف اسلامی، بر گسترش روابط علمی میان حوزه علمیه قم با سایر مراکز علمی به ویژه کشور ساحل عاج تأکید کرد.

حاج ابوبکر فوفانا از وجود بیش از هزار مسجد فعال در ابیجان، پایتخت ساحل عاج خبر داد و گفت: با وجود جمعیت هفتاد درصدی مسلمان ساحل عاج، آنان نقش عمده ایی در اداره حکومت این کشور به عهده ندارند. رهبر اهل تسنن ساحل عاج ابراز امیدواری کرد با تلاش مسلمانان در این کشور و بهره مندی از شرایط موجود در آنجا، مسلمانان این کشور به جایگاه شایسته خود دست یابند.