ساواک؛ سرگذشت سازمان امنیتی رژیم شاه

مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی با انتشار کتابی سرگذشت ساواک را روایت کرد. 
به گزارش شریف نیوز، کتاب ساواک، سازمان اطلاعات و امنیت کشور، حاصل تلاش چهار ساله مظفر شاهدی بعد از بررسی و تحقیق هزاران برگ سند محرمانه و طبقه‌بندی شده مضبوط در بایگانی‌های این نهاد مخوف در دوران پهلوی دوم است.
تاکنون در مورد این سازمان اطلاعاتی و امنیتی آثار و مقالات متعددی نوشته شده اما اثر حاضر مفصل‌ترین فرآورده‌ فرهنگی است که در این زمینه در اختیار پژوهندگان تاریخ قرار گرفت.
تأسیس ساواک به اواسط دهه 30 برمی‌گردد. پهلوی دوم بعد از کودتای 28 مرداد و سقوط دولت محمد مصدق اقدامات وسیعی را برای سرکوب مخالفان در پیش گرفت. از این زمان به بعد فضایی بسیار رعب آور بر جو سیاسی کشور حاکم شد.
کودتای 28 مرداد با حمایت فزاینده خارجی همراه بود و همزمان با این تلاش، دولت ایالات متحده نفوذ خود در ایران را گسترش داد و برای تحکیم پایه‌های منافع اقتصادی و سیاسی خود از تاسیس یک نهاد امنیتی برای کنترل فعالیت‌های مبارزان و مخالفان رژیم پهلوی حمایت می‌کرد.
نام ساواک با رعب و وحشت همراه است. کوچکترین اقدامات مخالفان سیاسی رژیم پهلوی از دید ماموران امنیتی پنهان نمی‌ماند. این سازمان، قدرتی بلامنازع در عرصه سیاست پیدا کرد و بسیاری از صاحب‌منصبان رژیم شاهنشاهی برای تسریع در بسیاری از معاملات و زد و بندهای خود چاره‌ای جز نزدیکی به این نهاد امنیتی نداشتند.
خشونت ویژگی برجسته سازمان اطلاعات و امنیت رژیم شاهنشاهی بود. ساواک تنها هدف خود را تحکیم پایه‌های حکومت شاه می‌دانست و به همین خاطر نسبت به هر اقدام سیاسی که به نظر و سلیقه‌ آنان تلقی مخالفت و اعتراض با محمد رضا پهلوی از آن می‌شد حساسیت نشان می‌داد. این رویکرد باعث ایجاد فضایی بدبینانه در این نهاد امنیتی شد و به همین خاطر تلاش گسترده‌ای برای نقض حقوق فردی، اجتماعی و سیاسی مردم ایران صورت گرفت.
کتاب حاضر در 22 فصل تنظیم شده است. نویسنده در فصل اول سازمان‌ها‌ی اطلاعاتی و امنیتی ایران را در گذر زمان بخصوص دوران باستان، اسلامی، قاجار، عصر مشروطه و دوران رضا خان مورد بررسی قرار داده است.
شاهدی در فصل دوم روند و دلایل تشکیل ساواک را تشریح کرده و در فصل سوم به مقایسه سازمان‌های اطلاعاتی و مراجع انتظامی و امنیتی موازی با ساواک از جمله فرمانداری نظامی، ژاندارمی، شهربانی، سازمان بازرسی شاهنشاهی و... پرداخته است.
فصل چهارم کتاب به سازماندهی، تشکیلات و مهارتهای اطلاعاتی - پرسنلی ساواک اختصاص دارد. فصل پنجم تا هفتم به تشریح روابط و همکاری‌های ساواک با سیا و ‌موساد می‌پردازد.
در فصول هشتم تا دهم عملکرد سازمان اطلاعات و امنیت کشور در دوران تصدی تیمور بختیار، حسن پاکروان و نعمت الله نصیری روسای ساواک مورد بررسی قرار گرفته است.
ساواک در تعقیب مخالفان سیاسی، ساواک؛ دانشگاهیان و مراکز آموزش عالی، ساواک و فرهنگ، ساواک و مخالفان در خارج کشور، عملیات برون مرزی ساواک، ساواک، کا، گ، ب و بلوک شرق، ساواک و مبارزه مسلحانه، امام خمینی در تبعید،‌ساواک و مجموعه حاکمیت، ساواک؛ شکنجه، قتل، جنایت،‌ ساواک و انقلاب اسلامی و ساواک و ساواکیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی دیگر فصول کتاب را تشکیل می‌دهند.
ضمائم کتاب شامل زندگی‌نامه، سندها و عکسها است که از صفحه 807 تا 884 را در بر می‌گیرد.
مطالعه این کتاب با این شرح و تفصیل می‌تواند به خواننده و پژوهنده حوادث تاریخ معاصر دیدی نسبتاً جامع در مورد عملکرد سازمان اطلاعات و امنیت کشور ارائه کند.
کتاب ساواک با همت موسسه مطالعات پژوهش‌های سیاسی www.ir-psri.com به بازار نشر عرضه شده است.